W 1865 roku dr Henrich von Stephan zgłosił projekt listu odkrytego - bez użycia koperty. Władze niemieckie pomysł odrzuciły. Podobny projekt zrealizowała w dniu 1.10.1869 roku poczta Austro-Węgier, wprowadzając w życie kartę korespondencyjną ("Correspondenz-Karte"). Za jej pomysłodawcę uznano prof. Emmanuela Herrmanna. Zdjęcie obok przedstawia wygląd takiej kartki z początku lat 70. XIX w. Strona wierzchnia "recto" przeznaczona była na adres, znaczek i stempel. Druga strona "verso" była czysta i przeznaczona na korespondencję. Z czasem czystą stronę zaopatrzono w obrazek i to ją zaczęto traktować jako główną - "recto". Kartki w wersji polskiej, zaopatrzone były dodatkowo w polskie napisy - "Karta korespondencyjna" i "Adres".

Pierwsze ilustrowane kartki korespondencyjne (widokówki) pojawiły się prawdopodobnie  w 1870 roku. Najstarsza znana polska widokówka datowana jest na 23.07.1873 roku i przedstawia widok Śnieżki. Początkowo kartki były jednobarwne, następnie dwu- i wielobarwne. Coraz bardziej bogato zdobione, często z kilkoma obrazkami, stały się pod koniec XIX wieku bardzo popularne również w Polsce. Z uwagi na zamieszczane ilustracje, zmniejszyło się miejsce na korespondencję. Tylna strona wciąż przeznaczona była wyłącznie na adres, znaczek i stempel. Widokówki produkowano wówczas techniką litograficzną. Pierwsze ilustrowane kartki z widokami Łodzi pochodzą z ok. 1895 roku, a ich wydawcą był C. W. Hartmann. Na zdjęciu obok "litografia" z końca XIX w.

Pod koniec XIX wieku zaczęto wydawać również kartki pocztowe z wykorzystaniem techniki światłodruku, uzupełnianej retuszem. Technika ta pozwoliła utrwalać na widokówkach realne obrazy. W Łodzi jednym z pierwszych wydawców takich widokówek był znany wówczas fotograf Bronisław Wilkoszewski. Pozostawił on po sobie wiele obrazów Łodzi z końca XIX. Również tramwaje kilkukrotnie były jednym z głównych motywów jego zdjęć. Fotografie Wilkoszewskiego wydawano na kartach pocztowych jeszcze wiele lat po jego śmierci. Na zdjęciu obok widokówka wydana w 1899 rroku.
W 1900 roku na wystawie kart pocztowych w Warszawie ogłoszono konkurs na polską nazwę dla kartki pocztowej. Zwyciężyła nazwa "pocztówka" - propozycja samego Henryka Sienkiewicza.

W 1904 roku zmieniono dotychczasową formę pocztówki. Przyjęto wówczas podział, który utrzymuje się do chwili obecnej. Strona główna została w całości przeznaczona na obrazek. Na odwrocie, po prawej stronie, wyznaczono miejsce na adres, znaczek i stempel, a po lewej na korespondencję.
Pojawienie się fotografii na pocztówce było prawdziwą rewolucją i przyczyniło się znacząco do ich masowej produkcji. Nie brakowało też słów krytyki. Znawcy sztuki zarzucali nowym pocztówkom brak elementów artystycznych. Dla podniesienia walorów estetycznych, zaczęto je koloryzować - takie lepiej się sprzedawały. Na zdjęciu obok koloryzowana pocztówka z okresu I wojny światowej.

W okresie międzywojennym zaczęły się pojawiać czarno-białe pocztówki, których zdjęcia poddawano bardzo małemu retuszowi lub wcale. Na pierwszy rzut oka wyglądały jak zwykłe zdjęcia. Pocztówki te, choć pozbawione elementów dekoracyjnych, również cieszą się wielkim uznaniem, a ich wartość jest nieoceniona ze względu na bardzo realne obrazy. Po wielu latach stały się bezcennym źródłem ikonograficznym dla wielu badaczy zajmujących się historią danego regionu.
Na zdjęciu obok pocztówka z okresu II wojny światowej.