|
TABOR TRAMWAJOWY
STRONA GŁÓWNA
|
|
Wagon doczepny Lilpop LRL
1929 - 1969 |
| |
|
 |
|
|
Doczepa Lilpop LRL - 169
na linii ozorkowskiej.
Foto: ze zbiorów Wojciecha Dębskiego; lata 30. XX w.
|
Typ:
Lilpop LRL
Producent:
Towarzystwo Przemysłowe Zakładów Mechanicznych "Lilpop, Rau &
Lowenstein" SA, Warszawa
Rok budowy: 1928
Liczba pojazdów: 16
Numery taborowe: 155 -170
Pierwszy przydział: ŁWEKD,
zajezdnia Helenówek
Ostatni przydział: MPK, zajezdnia Helenówek
Data wpisu pierwszego pojazdu: 01.1929 r.
Data skreślenia ostatniego pojazdu: 2.05.1969 r.
NADWOZIE
Konstrukcja: szkielet drewniany oparty na
metalowej ostoi nitowanej z blach i kształtowników walcowanych
Długość: 8000 mm
Szerokość: 2065 mm
Wysokość: 3377 mm
Ciężar własny: 6700
kg
Dach: drewniany, pokryty masą elastyczną oraz
płótnem nasyconym farbą wodoodporną.
Drzwi zewnętrzne: jednoskrzydłowe, przesuwne
ręcznie
Drzwi wewnętrzne: jednoskrzydłowe, przesuwne ręcznie
(oddzielały pomost od przedziału pasażerskiego) |
WNĘTRZE
Podłoga: drewniana z listwami
Rodzaj siedzeń: drewniane, ławki krzesełkowe
Liczba miejsc siedzących: 20
Liczba miejsc stojących: 20 (na pomostach)
Ogrzewanie: brak
Oświetlenie: -
Wentylacja: okna boczne przesuwne do dołu, cztery
wywietrzniki dachowe
PODWOZIE
Wagon bezwózkowy
Liczba osi: 2
Rozstaw osi: 2500 mm
Średnica kół: 800 mm
Hamulce: elektryczny solenoidalny uruchamiany
automatycznie nastawnikiem z wozu silnikowego, ręczny
4-klockowy uruchamiany ręcznie za pomocą koła
kierowniczego.
|
|
Doczepne
Lilpopy LRL włączono do eksploatacji w 1929 roku.
Warunki techniczne na dostawy uzgodniono w końcu sierpnia 1927 roku
z Towarzystwem Przemysłowym Zakładów Mechanicznych "Lilpop, Rau &
Lowenstein" SA w Warszawie. Między styczniem a majem 1928 roku do Łodzi
miało trafić 10 czteroosiowych wozów silnikowych i 16 dwuosiowych
doczep. Z uwagi na ponad półroczne opóźnienie dostaw aparatury
elektrycznej, doczepy włączono do ruchu razem z wozami silnikowymi na początku
stycznia 1929 roku. Wszystkie przydzielono do zajezdni Helenówek,
gdzie otrzymały numery od 155 do 170.
Doczepy LRL wyposażono w takie same detale jak wozy silnikowe. Były
one jednak znacznie krótsze i nie posiadały wózków. Zestawy kołowe
były ułożyskowane w maźnicach rolkowych firmy SKF i odsprężynowane
za pomocą resorów piórowych.
Fabrycznie wagony posiadały przedłużane stopnie wejściowe i
specjalne uchwyty na burtach pomostowych, dzięki którym konduktor
lub kontroler mógł w czasie jazdy przechodzić między wagonami. Po II
wonie światowej nie stosowano już takich praktyk i stopnie skrócono
dopasowując je do prześwitu drzwi.
W latach 50. we wszystkich wagonach cztery dachowe wywietrzniki
zastąpiono dwoma wlotami powietrza oraz zamontowano drewnianą
rynienkę przy
krawędzi dachu. Z przodu nad oknem umieszczono czaszę dzwonka oraz
światło pozycyjne. Zlikwidowano deski ochronne przy kołach.
|
|
 |
|
 |
|
Po prawej Lilpop LRL z
doczepami LRL - ostatnia 169.
W głębi doczepny Sanok i GE58 "Berlinka".
Łódź, pl. Wolności.
Foto: ze zbiorów MKM MPK-Łódź,
okres II wojny światowej.
|
|
Skład Lilpopów LRL na
linii 46 jedzie do Ozorkowa.
Odcinek Zgierz - Proboszczewice.
Foto: Peter Boehm, ze zbiorów Łukasza Stefańczyka,
08.1958 r.
|
 |
|
 |
|
Lilpop LRL z doczepami LRL
- ostatnia 1164.
Łódź, skrzyżowanie ul. Zachodnia/Ogrodowa.
Foto: ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
im. Marszałka Józefa Piłsudskiego; 1959 r.
|
|
Doczepy LRL 1156 i 1165
pod koniec eksploatacji.
Łódź, zajezdnia Helenówek.
Foto: Hans Lehnhart, ze zbiorów Dariusza Walczaka;
28.08.1967 r.
|
|
Przez 40 lat wagony eksploatowano niemal wyłącznie na liniach
zgierskiej i ozorkowskiej. Najczęściej jeździły w składach z
wagonami swojej serii. W latach 50. łączono je również z silnikowymi
2N, a w latach 60. z 5N.
Od 1968 roku MPK otrzymywało doczepy 5ND z miast, w których
likwidowano komunikację tramwajową. W warsztatach przebudowywano
także Lilpopy II z silnikowych na doczepne. "Nowe" 10-metrowe
doczepy zastąpiły 8-metrowe Lilpopy LRL.
Większość wagonów wycofano 1 czerwca 1968 roku. Najdłużej w ruchu
liniowym jeździły 1155 i 1158 - do 2 maja 1969 roku.
|
|
|
 |
|
Rysunek doczepnego Lilpopa LRL. Wygląd i malowanie z lat 60. XX wieku.
|
Przynajmniej pięć z wycofanych wagonów przebudowano na solarki i
przemalowano na zielono. Jeden wagon trafił na strzelnicę LOK-u.
Pod koniec lat 70. odstawiono w zajezdni Brus solarkę - 220 wraz
z technicznym Lilpopem III - 2017. Wagony miały zostać
odbudowane na historyczne. Lilpop III doczekał się remontu już w
1981 roku i możemy go co jakiś czas oglądać na łódzkich torach.
Doczepę przetransportowano do zajezdni Chocianowice, gdzie w
1988 roku wraz z dwoma innymi solarkami została pocięta na złom.
Był to definitywny koniec tych wagonów na torach.
Pozostałe wycofane doczepy sprzedano osobom prywatnym.
Prawdopodobnie wszystkie. Po latach udało odnaleźć się cztery
altanki LRL m.in. 1160 i 1162 (zlikwidowany w 2006 roku). W 2005
roku autor strony odkupił przeznaczony do likwidacji przedział
pasażerski wozu 1160 wraz z odciętymi pomostami. Wagon powoli
jest odbudowywany i likwidacja mu nie grozi. Drugi istniejący
egzemplarz służy jako warsztat narzędziowy. Prawdopodobnie są to
ostatnie zachowane podmiejskie Lilpopy.
|
 |
|
 |
|
Doczepa Lilpop LRL jako
eksponat filmowy.
Łódź, ul. Wróblewskiego przy Wólczańskiej.
Foto: ze zbiorów Wojciecha Dębskiego; lata 80. XX w.
|
|
Doczepa LRL solarka -
220 nie doczekała się
remontu
na historyczny.
Łódź, zajezdnia Chocianowice.
Foto: Julian Dąbrowski; 21.03.1985 r.
|
 |
|
 |
|
Lilpop LRL - 1162 jako
altanka przetrwał do 2006 r.
Boginia.
Foto: Wojciech Dębski; 18.03.2006 r.
|
|
Lilpop LRL pełniący rolę
warsztatu.
Foto: Łukasz Jakiel; 2.06.2017 r.
|
|
 |
|
Odbudowywany Lilpop LRL
- 1160.
Wewiórz.
Foto: Wojciech Dębski; 27.08.2018 r.
|
Stany inwentarzowe |
|
|
|
Rok |
Stan
na koniec roku |
Wpisano sztuk |
Numery taborowe pojazdów przyjętych na inwentarz |
Skreślono sztuk |
Numery taborowe pojazdów skreślonych z inwentarza |
|
1929 |
16 |
- |
155 - 170 |
- |
|
|
1930 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1931 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1932 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1933 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1934 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1935 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1936 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1937 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1938 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1939 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1940 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1941 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1942 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1943 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1944 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1945 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1946 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1947 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1948 |
16 |
- |
|
- |
|
|
W 1948 r. zmieniono
numery wagonów 155 - 170 na 1155 - 1170 |
|
1949 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1950 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1951 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1952 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1953 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1954 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1955 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1956 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1957 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1958 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1959 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1960 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1961 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1962 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1963 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1964 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1965 |
16 |
- |
|
- |
|
|
1966 |
15 |
- |
|
1 |
1168 |
|
1967 |
15 |
- |
|
- |
|
|
1968 |
4 |
- |
|
11 |
1156, 1157, 1159,
1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1166, 1169, 1170 |
|
1969 |
- |
- |
|
4 |
1155, 1158, 1165,
1167. |
|
|
TABOR TRAMWAJOWY
STRONA GŁÓWNA
|
|
© Wojciech Dębski 2019
Rozpowszechnianie i publikacja materiałów zawartych na tej stronie
wyłącznie za zgodą autora.
|
