Krańcówka
tramwajowa w Zgierzu
|
Krańcówka w
latach 1901 - 1920 (mijanka)
|
 |
Nowy Rynek
w Zgierzu. Wagon silnikowy U104 na krańcówce. Po
prawej fragment doczepy GE - 104.
Foto: ze zbiorów MKM MPK-Łódź; ok. 1912 r.
|
Nazwa krańcówki:
Zgierz
Rodzaj: mijanka
Początek eksploatacji: 19.01.1901 r.
Koniec eksploatacji: 1920? przebudowana |
|
|
1901
Linię tramwajową z Łodzi do Zgierza uruchomiono 19 stycznia
1901 roku. Pierwotnie trasa miała kończyć się na Rynku
Staromiejskim, przed budynkiem Magistratu. Ostatecznie
akcjonariusze tramwajów podmiejskich nie doszli do
porozumienia z władzami Zgierza i projektu nie zrealizowano.
Trasę w Zgierzu zakończono na Nowym Rynku (obecnie plac
Kilińskiego), który pełnił wówczas rolę placu targowego.
Mijankę ułożono w centralnej części rynku. Sieć trakcyjną
podwieszono do stalowych słupów. Na przystanku ustawiono
drewnianą poczekalnię.
|
 |
"Rozwój" -
21.01.1901 r.
|
 |
|
|
Rysunek orientacyjny układu torów krańcówki na Nowym Rynku w
Zgierzu, w latach 1901 - 1920.
|
|
1919
28 stycznia zmieniono nazwę Nowego Rynku na Rynek
Kilińskiego.
|
Krańcówka w
latach 1920 - 1944 (mijanka)
|
|
 |
Krańcówka
tramwajowa na placu Kilińskiego w latach 30. XX w. Mijanka
po przebudowie.
|
Nazwa krańcówki:
Zgierz (w latach 1943 - 1944 Görnau).
Rodzaj: mijanka
Początek eksploatacji: 1920? po przebudowie
Koniec eksploatacji: 1944 (wybudowano pętlę) |
|
|
1920
Przebudowano Rynek Kilińskiego tworząc pośrodku
skrzyżowanie ulic. Zlikwidowano istniejącą formę handlu,
posadzono drzewa i urządzono zieleńce. Prawdopodobnie
wtedy wybudowano nową mijankę w ulicy Wysokiej, a w
obrębie rynku ułożono jedynie pojedynczy tor, który
ślepo kończył się przed skrzyżowaniem. Przystanek dla
wsiadających i poczekalnia zostały bez zmian.
|
 |
Rysunek
orientacyjny układu torów krańcówki na Rynku Kilińskiego w
Zgierzu, w latach 1920 - 1944.
|
 |
|
 |
|
Skład wagonów U104
ustawiony na przystanku dla wsiadających. Zgierz,
krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: ze zbiorów
Wojciecha Dębskiego;
okres
1921-1925.
|
|
Skład
Lilpopów LRL gotowy do odjazdu w kierunku Łodzi.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: ze zbiorów Wojciecha Dębskiego; 1939 lub 1940 r.
|
|
 |
|
 |
|
Lilpop LRL - 49 podczas
manewrów na pl. Kilińskiego.
Foto: Walter
Genewein,
ze zbiorów MKM MPK-Łódź; 23.05.1943 r.
|
|
Drewniana poczekalnia na
pl. Kińskiego w Zgierzu.
Foto: Walter
Genewein,
ze zbiorów MKM MPK-Łódź; 23.05.1943 r.
|
|
Krańcówka od
1944 (pętla)
|
 |
803N
- 29 na linii 45. Krańcówka na pl. Kilińskiego w Zgierzu.
Foto: Tomasz Flaga; 1.07.2000 r.
|
Nazwa krańcówki:
Zgierz/Plac Kilińskiego. W latach 1944 - 1945 Zgierz (Görnau).
Rodzaj: pętla prawostronna
Początek eksploatacji: 1944
Koniec eksploatacji: 4.02.2018 r.
Linie:
Oznaczenie
"Łódź - Zgierz" (1944 - 31.12.1955)
11 i 11A (01.02.2004 - 01.07.2008)
16 - (01.07.2008 - 02.04.2017)
41 - (1944 - 1945?)
45 - (01.01.1956 - 01.02.2004, 02.04.2017 - 04.02.2018)
101 - (01.04.1985 - 01.02.2001) |
|
|
1944
W południowo-zachodnim kwartale placu Kilińskiego (Horst Wessel Platz)
Niemcy zbudowali jednotorową pętlę. Zastąpiła ona
dotychczasową mijankę. Była to pierwsza tego typu krańcówka
(nie licząc Bałuckiego Rynku w Łodzi) na liniach
podmiejskich.
W całej sieci łódzkich tramwajów krańcówka na placu
Kilińskiego w Zgierzu jest jedną z dwóch pętli
prawostronnych i jedyną, gdzie wymiany pasażerów dokonuje
się wewnątrz "koła". Tramwaje poruszają się po niej zgodnie
ze wskazówkami zegara.
|
 |
Rysunek orientacyjny układu torów pętli na pl. Kilińskiego w
Zgierzu w latach 1944 - 2018.
|
|
1956
1 stycznia linię zgierską oznaczono numerem 45.
1973
Pod koniec roku na 45, jako pierwszej linii
podmiejskiej, wprowadzono tramwaje przegubowe typu 803N.
|
|
 |
|
 |
|
803N - 926 na linii 45.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: Zbigniew Szafrański; 06.1980 r.
|
|
Drewniana poczekalni MPK krótko przed rozbiórką
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: ze zbiorów MKM MPK-Łódź; 1983 lub 1984 r.
|
|
|
1984
W czerwcu zlikwidowano na krańcówce wysłużoną, drewnianą poczekalnię.
Rozebrano ją pod okiem konserwatora zabytków i
przechowywano na terenie zajezdni Brus. Po
wielu latach została odbudowana i w 2008 roku ustawiona w
skansenie łódzkiej architektury drewnianej, znajdującym
się przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
|
 |
Źródło - "Głos
Robotniczy" - 6.05.1983 r.
|
 |
Źródło - "Głos
Robotniczy" - 18/19.02.1984 r.
|
|
1985
1 kwietnia uruchomiono do Zgierza linię nocną 101.
1993
1 listopada obsługę linii 45 i 101 przejęła MKT Sp. z o.o.
2001
1 lutego zlikwidowano linię nocną 101.
|
 |
|
 |
|
803N - 10 na
linii 45.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: Michał Poźniczek; 02.05.1996 r.
|
|
Historyczny skład 5N - 100 + 5ND - 504.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: Wojciech Dębski; 27.01.2001 r.
|
 |
|
 |
|
Skład 805Na - 3634 + 3633 na linii 11 wyjeżdża z
krańcówki.
Zgierz, pl. Kilińskiego.
Foto:
Wojciech Dębski; 29.03.2007 r.
|
|
Skład 805Na - 3624 +
3625 na linii 11.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego po remoncie.
Foto: Wojciech Dębski;
01.05.2008 r.
|
|
|
2004
1 lutego zawieszono kursowanie linii 45 obsługiwanej przez
MKT Sp. z o.o. Uruchomiono do Zgierza linie 11 i 11A
obsługiwane przez MPK-Łódź Sp. z o.o.
2007
7 lipca w związku z pierwszym etapem budowy Łódzkiego
Tramwaju Regionalnego zawieszono kursowanie linii 11 i 11A
do Zgierza.
13 sierpnia rozpoczęto wymianę nawierzchni i torowiska na
ulicy 1 Maja oraz na placu Kilińskiego w Zgierzu.
2008
23 kwietnia przywrócono po remoncie komunikację tramwajową i
linie 11, 11A.
1 lipca zawieszono kursowanie linii 11 i 11A do Zgierza.
Uruchomiono do Zgierza linię 16.
|
 |
|
 |
|
Skład 805Na - 2812 +
2813 na linii 16.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto: Wojciech Dębski;
17.04.2015 r.
|
|
Skład 805Na - 2902 +
2903 na linii 16.
Zgierz, krańcówka na pl. Kilińskiego.
Foto:
Wojciech Dębski; 17.04.2015 r.
|
|
2017
2 kwietnia zawieszono linię 16 do Zgierza. Uruchomiono linię
45.
2018
4 lutego zawieszono
linię 45 i komunikację tramwajową do Zgierza. W zastępstwie uruchomiono
linię autobusową Z45.
|
|
 |
|
 |
|
Odrestaurowana poczekalnia ze Zgierza od 2008 roku jest
eksponatem w skansenie łódzkiej architektury drewnianej,
znajdującym się przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w
Łodzi.
Foto: Wojciech Dębski;
26.11.2016 r. |
|
Jeden z ostatnich tramwajów na krańcówce w Zgierzu.
Skład 805Na - 1739 + 1433 na linii 45.
Foto: Wojciech Dębski;
3.02.2018 r.
|
|
|
|
