GE58 "Berlinka" - 5 na krańcówce w Aleksandrowie Łódzkim. Foto ze zbiorów MKM MPK-Łódź; lata 30. XX w.

Wagony GE58 dostarczyła do Łodzi firma Russische Elektricitäts Gessellschaft "Union", która była rosyjskim oddziałem UEG - Union Elektricitäts- Gesellschaft z Berlina. W Łodzi potocznie nazywano je "Berlinkami". Wszystkie wagony przywieziono koleją na początku 1901 roku bez wyposażenia elektrycznego, które w Łodzi montowano pod nadzorem specjalistów z UEG. Wagony rozdzielono między zajezdnie ŁWEKD w Chocianowicach i Helenówku.

Osobliwością "Berlinek" był ich przedział pasażerski, dzielony na trzy części, z których niespełna 1/3 zajmował przedział II klasy. Za nim znajdował się przedział bagażowy, w którym wożono również przesyłki pocztowe. Posiadał on własne drzwi zewnętrzne. Największy przedział klasy III zajmował prawie 2/3 powierzchni. Przedziały II i III klasy różniły się od siebie siedzeniami. Te w wyższej klasie były wyposażone w pluszowe poduszki.

 

"Berlinki" były najdłużej eksploatowanymi wagonami silnikowymi w historii łódzkich tramwajów. Włączono je do ruchu w dniu 17 stycznia 1901 roku wraz z uruchomieniem pierwszej podmiejskiej linii z Łodzi do Pabianic. Dwa dni później otworzono kolejną trasę z Łodzi do Zgierza. Przez blisko 10 lat obsługę na tych trasach zapewniały wyłącznie te wagony. W 1910 roku ŁWEKD uruchomiły kolejne linie podmiejskie - do Aleksandrowa Łódzkiego, Konstantynowa Łódzkiego i Rudy Pabianickiej. Również i tam skierowano wagony tego typu.

Wagony dopuszczone do ruchu w styczniu 1901 roku nie posiadały oświetlenia z przodu. Biorąc pod uwagę okres zimowy z długimi wieczorami oraz brak oświetlenia wzdłuż trasy, jazda w takich warunkach wydawała się wręcz niemożliwa. Montażu reflektorów na dachu dokonano zapewne dość szybko, jednak zdjęcia z otwarcia linii pabianickiej jednoznacznie potwierdzają fakt, że wagony takowego oświetlenia w dniu dopuszczenia do ruchu nie posiadały.

W pierwszych latach eksploatacji zmieniono dzwonek. Ten umieszczony na korbie hamulca ręcznego, wzorem wagonów miejskich, okazał się zbyt cichy. Przednia szyba dość skutecznie tłumiła dźwięk, dlatego w celu poprawienia bezpieczeństwa zamontowano dodatkowy dzwonek z czaszą umieszczoną na zewnątrz przedniej burty.
Pierwszych zmian konstrukcyjnych dokonano jeszcze przed 1910 rokiem. Na pomostach zamontowano drzwi zewnętrzne oraz przedłużono stopnie wejściowe tak, aby podczas jazdy umożliwić konduktorowi przejście między wagonami. Zlikwidowano przedział bagażowo-pocztowy, a miejsce wewnątrz przeznaczono dla III klasy. Dodatkowe boczne drzwi zlikwidowano, wstawiając w ich miejsce okno.

"Berlinki", do momentu zakupu w 1928 r. czteroosiowych Lilpopów, kursowały na wszystkich zelektryfikowanych podmiejskich trasach. Po 1929 roku dokonano podziału taboru między zajezdniami ŁWEKD. Nowe Lilpopy przydzielono na Helenówek, U104 trafiły na Chocianowice, natomiast "Berlinki" przejęły głównie obsługę linii aleksandrowskiej (Helenówek) oraz linii konstantynowsko-lutomierskiej (Brus). Podział ten utrzymał się w zasadzie do końca eksploatacji wozów czteroosiowych starego typu, choć z pewnością zdarzały im się kursy na "nie swoich" trasach.

Pod koniec lat 20. XX w. rolkowe odbieraki prądu zastąpiono uniwersalnymi pantografami. Z przodu na burcie zamontowano reflektor główny. Na początku lat 30. przedziały pasażerskie II i III klasy wyposażono w ogrzewanie. W okresie okupacji przebudowano ostatecznie ściany boczne wagonu, likwidując niesymetryczne, łukowato zwieńczone okna w drewnianych ramach. Zastąpiły je prostokątne okna w ramach mosiężnych.

Po zakończeniu II wojny światowej zajezdnie obsługujące do tej pory wyłącznie linie podmiejskie zaczęły stopniowo przejmować również obsługę linii miejskich. Na prośbę zakładów pracy, szkół, uruchamiano również dodatki specjalne. Co jakiś czas "Berlinki" pojawiały się na takich liniach również w centrum Łodzi.

Dość istotne zmiany konstrukcyjne miały miejsce podczas ostatnich remontów kapitalnych, które wykonywano wagonom w połowie lat 50 XX w. Przebudowano wówczas całkowicie konstrukcję dachu, nadając mu beczkowaty kształt. Pod koniec dekady wagony zaczęto wycofywać z eksploatacji. Poniżej ich przydział w pierwszej połowie 1958 roku.
Brus - 1001, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1009, 1012, 1013, 1014.
Helenówek - 1002, 1010, 1011, 1015, 1016.

28 maja 1958 roku skreślono z inwentarza pierwszy pojazd tego typu, wóz 1003 z Brusa. Do końca 1958 roku wyłączono z użytku kolejne dwa wagony - 1002 z Helenówka oraz 1004 z Brusa. W dniu 21 stycznia 1960 roku wycofano na Brusie ostatnie trzy "Berlinki" - 1001, 1006, 1012. Przez kilka kolejnych miesięcy na inwentarzu zajezdni Helenówek figurował ostatni pasażerski przedstawiciel tej serii - 1011. Skreślono go 20 maja 1960 roku.

Po zakończeniu eksploatacji osiem wagonów przeznaczono na gospodarcze. Najczęściej pełniły rolę ruchomych magazynów. Najdłużej - do 30 listopada 1963 r. - wykorzystywano wozy 1007, 1008 i 1016. Kilka wagonów trafiło również do osób prywatnych jako altany. Być może najdłużej istniejącym egzemplarzem był 1009, który co najmniej do połowy lat 70. stał na jednej z konstantynowskich działek (dawniej w Srebrnej). Do czasów obecnych nie zachował się żaden egzemplarz.

Stany inwentarzowe