GE58 "Berlinka" - 5 na krańcówce w Aleksandrowie Łódzkim. Foto ze zbiorów MKM MPK-Łódź; lata 30. XX w.

Budowa

Szkielet nadwozia był drewniany, oparty na drewnianej ostoi wykonanej z masywnych dębowych belek. Nad wózkami i pod pomostami zastosowano stalowe wzmocnienia. Pudło usztywniały napinane wewnętrzne ściągacze z prętów i płaskowników stalowych. Ściany boczne i pomostowe wykonano z blachy grubości 2 mm, którą przykręcono do drewnianego szkieletu. Podłoga z desek o grubości 30 mm przytwierdzona była do ostoi. Nadwozie osadzono na dwóch skrętnych wózkach. Każdy z nich wyposażony był w dwie osie o średnicach kół 840 mm i 640 mm oraz w silnik typu GE58 B4. Od typu silnika przyjęto także określenie dla typu wagonu.
Dach był w całości drewniany, lekko owalny, pokryty kilkoma warstwami płótna nasyconego farbą wodoodporną. W środkowej części, na długości przedziału pasażerskiego, znajdował się świetlik dachowy z uchylnymi okienkami. Na środku zamontowano rolkowy odbierak prądu. Wagon wyposażony był w hamulec silnikowy oraz ręczny klockowy, służący do umiejscawiania. Motorniczy uruchamiał je za pomocą korb.
Osobliwością "Berlinek" był ich przedział pasażerski, dzielony na trzy części, z których niespełna 1/3 zajmował przedział II klasy. Za nim znajdował się przedział bagażowy - posiadał on własne drzwi zewnętrzne. Największy przedział klasy III zajmował prawie 2/3 powierzchni. Przedziały II i III klasy różniły się od siebie siedzeniami. Te w wyższej klasie były wyposażone w pluszowe poduszki.
Okna ścian bocznych - na przemian szerokie i wąskie -  osadzono w ramach, przy czym otwierane przesuwnie do dołu były tylko te wąskie. Pomosty z przodu były oszklone i nie posiadały drzwi. Ławki dla pasażerów usytuowano "plecami" do okien.
 

Eksploatacja

Wagony dostarczyła do Łodzi firma Russische Elektricitäts Gessellschaft "Union", która rosyjskim oddziałem UEG - Union Elektricitäts- Gesellschaft z Berlina. W Łodzi potocznie nazywano je "Berlinkami". Wszystkie wagony przywieziono koleją na początku 1901 r. bez wyposażenia elektrycznego, które w Łodzi zamontowano pod nadzorem specjalistów z UEG.
Wagony rozdzielono między dwie zajezdnie ŁWEKD. Część stacjonowała na Chocianowicach i obsługiwała linię pabianicką, druga część trafiła na Helenówek do obsługi linii zgierskiej.

"Berlinki", jak do tej pory, były najdłużej eksploatowanymi wagonami silnikowymi w historii łódzkich tramwajów. Włączono je do ruchu w dniu 17 stycznia 1901 r. wraz z uruchomieniem pierwszej podmiejskiej linii z Łodzi do Pabianic. Dwa dni później otworzono kolejną trasę z Łodzi do Zgierza. Przez blisko 10 lat obsługę na tych trasach zapewniały wyłącznie te wagony. W tym okresie posiadały one dodatkowy przedział, w którym wożono bagaże i przesyłki pocztowe. W 1910 r. Łódzkie Wąskotorowe Elektryczne Koleje Dojazdowe uruchomiły dwie kolejne linie podmiejskie - do Aleksandrowa Łódzkiego i Konstantynowa Łódzkiego. Również i tam jako pierwsze pojechały wagony tego typu.
Wagony dopuszczone do ruchu tymczasowego w styczniu 1901 r. nie posiadały oświetlenia z przodu. Biorąc pod uwagę okres zimowy z długimi wieczorami, brak oświetlenia ulicznego i przeszklony z przodu pomost, jazda w takich warunkach wydawała się wręcz niemożliwa. Montażu reflektorów na dachu dokonano zapewne dość szybko, jednak zdjęcia z otwarcia linii pabianickiej jednoznacznie potwierdzają fakt, że wagony takowego oświetlenia w dniu dopuszczenia do ruchu nie posiadały.
Kolejnym ulepszeniem był montaż dodatkowego dzwonka ostrzegawczego. Umieszczony dzwonek na korbie hamulca ręcznego, na wzór wagonów miejskich, okazał się zbyt cichy. Tramwaje miejskie nie posiadały przeszklonych pomostów i takie rozwiązanie się sprawdzało. Tymczasem w "Berlinkach" przednia szyba dość skutecznie tłumiła dźwięk, dlatego w celu poprawienia bezpieczeństwa, zamontowano dodatkowy dzwonek z czaszą umieszczoną na zewnątrz przedniej burty.
Pierwszych zmian konstrukcyjnych dokonano jeszcze przed 1910 r. Na pomostach zamontowano drzwi zewnętrzne oraz przedłużono stopnie wejściowe tak, aby podczas jazdy umożliwić konduktorowi przejście między wagonami. Zlikwidowano przedział bagażowo-pocztowy, a miejsce wewnątrz przeznaczono dla III klasy. Dodatkowe boczne drzwi zlikwidowano, wstawiając w ich miejsce okno.
"Berlinki", do momentu zakupu w 1928 r. czteroosiowych Lilpopów, kursowały na wszystkich zelektryfikowanych podmiejskich trasach. Po 1929 r. dokonano podziału taboru między zajezdniami ŁWEKD. Podział miał ułatwić pracę i usprawnić obsługę zaplecza technicznego. Nowe Lilpopy przydzielono na Helenówek, U104 trafiły na Chocianowice, natomiast "Berlinki" przejęły głównie obsługę linii aleksandrowskiej (Helenówek) oraz linii konstantynowsko-lutomierskiej (Brus). Podział ten utrzymał się w zasadzie do końca eksploatacji wozów czteroosiowych starego typu, choć z pewnością zdarzały im się kursy na "nie swoich" trasach.
Pod koniec lat 20. XX w. rolkowe odbieraki prądu zastąpiono uniwersalnymi pantografami. Z przodu na burcie zamontowano reflektor główny. Na początku lat 30. przedziały pasażerskie II i III klasy wyposażono w ogrzewanie. W okresie okupacji przebudowano ostatecznie ściany boczne wagonu, likwidując niesymetryczne, łukowato zwieńczone okna w drewnianych ramach. Zastąpiły je prostokątne okna w ramach mosiężnych.

Po zakończeniu II wojny światowej zajezdnie obsługujące do tej pory wyłącznie linie podmiejskie, zaczęły stopniowo przejmować również obsługę linii miejskich. Na prośbę zakładów pracy, czy szkół, uruchamiano również dodatki specjalne. Co jakiś czas "Berlinki" pojawiały się na takich liniach również w centrum Łodzi.
Dość istotne zmiany konstrukcyjne miały miejsce - jak się okazało - w czasie ostatnich remontów kapitalnych, które wykonywano wagonom w połowie lat 50 XX w. Przebudowano wówczas całkowicie konstrukcję dachu, nadając mu beczkowaty kształt. Pod koniec dekady wagony zaczęto wycofywać z eksploatacji. Poniżej przydział wagonów w pierwszej połowie 1958 r.
Brus - 1001, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1009, 1012, 1013, 1014.
Helenówek - 1002, 1010, 1011, 1015, 1016.

28 maja 1958 r. skreślono z inwentarza pierwszy pojazd tego typu. Był to wóz 1003 z Brusa. Do końca 1958 r. wyłączono z użytku kolejne dwa wagony - 1002 z Helenówka oraz 1004 z Brusa. W dniu 21 stycznia 1960 r. wycofano na Brusie ostatnie trzy "Berlinki" - 1001, 1006, 1012. Przez kilka kolejnych miesięcy na inwentarzu zajezdni Helenówek figurował ostatni pasażerski przedstawiciel tej serii - 1011. Skreślono go 20 maja 1960 r.
Po zakończeniu eksploatacji osiem wagonów przeznaczono na gospodarcze. Najczęściej pełniły rolę ruchomych magazynów. Najdłużej - do 30 listopada 1963 r. - wykorzystywano wozy 1007, 1008 i 1016. Kilka wagonów trafiło również do osób prywatnych jako altany. Być może najdłużej istniejącym egzemplarzem był 1009, który co najmniej do połowy lat 70. stał na jednej z konstantynowskich działek (dawniej w Srebrnej). Do czasów obecnych nie zachował się żaden egzemplarz.

Stany inwentarzowe