|
TABOR TRAMWAJOWY
STRONA GŁÓWNA
|
|
Wagon doczepny "Belgijski"
1910 - 1961
|
|
 |
|
Doczepa "Belgijska" - 369. Łódź, ul. Piotrkowska; 1941
r.
|
Typ:
"Belgijski"
Producent: Les
Ateliers Mètallurgigues, Atelers
á Tubize, Nivelles & La Sambre
Lata budowy: 1910
Liczba pojazdów: 20
Numery taborowe: 251 - 270
Pierwszy przydział: KEŁ (zaj. Tramwajowa)
Ostatni przydział:
MPK (zaj. Dąbrowskiego)
Data wpisu pierwszego pojazdu: 06.1910 r.
Data skreślenia ostatniego pojazdu: 13.11.1961 r.
NADWOZIE
Konstrukcja: drewniana
Długość: 7800 mm
Szerokość: 2000 mm
Wysokość: -
Ciężar własny: -
Dach: drewniany, pokryty masą elastyczną oraz
płótnem nasyconym farbą wodoodporną. Nad przedziałem
pasażerskim świetlik dachowy z uchylnymi okienkami.
Podłoga: drewniana |
Drzwi zewnętrzne: brak
Drzwi wewnętrzne: jednoskrzydłowe przesuwne
ręcznie (oddzielały pomost od przedziału pasażerskiego)
WNĘTRZE
Rodzaj siedzeń: drewniane krzesełkowe
Liczba miejsc siedzących: 20
Liczba miejsc stojących:
Ogrzewanie: brak
Oświetlenie:
Wentylacja: dwa wywietrzniki w świetliku dachowym
i przesuwne
pionowo boczne okna.
PODWOZIE
Liczba wózków: bezwózkowy
Liczba osi: 2
Rozstaw osi: 1800 mm (po modernizacji 2500 mm)
Średnica kół:
Hamulce: ręczny do umiejscawiania, elektryczny tarczowy (solenoid)
|
|
W styczniu
1909 roku złożono zamówienie na produkcję 20 wagonów w belgijskiej firmie Les
Ateliers Mètallurgigues, Atelers
á Tubize, Nivelles & La Sambre. Do Łodzi wysłano je między końcem maja, a końcem czerwca
1910 roku. Dla obniżenia kosztów wszystkie doczepy zakupiono bez
okien oraz oświetlenia, które zamontowano już w Łodzi.
Doczepy "Belgijskie" wyróżniały się od dotychczas eksploatowanego
miejskiego taboru. Jako pierwsze posiadały oszklone pomosty.
Producent proponował również wersję z oszklonymi pomostami i
drzwiami. Z drzwi zrezygnowano, choć w Europie takie
rozwiązanie było coraz popularniejsze.
Po raz pierwszy zastosowano
również inny układ siedzeń. Podłużne ławki, na których pasażerowie
siedzieli plecami do okien zastąpiono krzesełkami. Nowością była
też podłoga na jednej wysokości 700 mm. W innych wagonach
najczęściej przedział pasażerski od pomostu oddzielał stopień.
Ścianki działowe wewnątrz wagonu posiadały
jednoskrzydłowe przesuwne drzwi, które umieszczone były
niesymetrycznie.
|
|
|
 |
 |
 |
|
Lilpop II + "Belgijski" + "Hanowerski" na linii 4.
Łódź, pl. Wolności.
Foto: ze zbiorów MKM MPK-Łódź; ok. 1941
r.
|
Doczepa "Belgijska" - 368.
Łódź, ul. Piotrkowska.
Foto: Emil Konrad, ze zbiorów MKM MPK-Łódź; 1941
r.
|
Lilpop II +
"Belgijski" - 380 + Herbrand na linii 11.
Łódź, pl. Reymonta.
Foto: Walter Genewein, ze zbiorów MKM MPK-Łódź;
16.04.1943 r. |
|
Wagony eksploatowano na liniach miejskich. Stacjonowały w zajezdni
przy ul. Tramwajowej, a od 1929 roku również na Dąbrowskiego.
Po kilku latach eksploatacji wydłużono w nich pomosty i
przebudowano czoła z kanciastych na lekko owalne. W latach 20. XX
wieku zmieniono rozstaw osi z 1800 mm na 2500 mm.
Z czasem nadwozia wagonów dość mocno
ujednolicono z Herbrandami. Po II wojnie światowej oszklono również
tak samo pomosty, co jeszcze bardziej upodobniło do siebie
wagony obu typów.
Pod koniec 1958 roku wagony stacjonowały w dwóch zajezdniach:
|
Tramwajowa (I) |
363, 365, 367, 369, 371, 373, 375, 377, 379 |
|
Dąbrowskiego (II) |
362, 364, 366, 368, 370, 372, 374, 376, 378, 380 |
|
|
|
 |
 |
 |
|
Rozbiórka wagonu
"Belgijskiego" nr 367.
Foto: ze zbiorów Wojciecha Dębskiego; ok. 1960 r.
|
Wrak wagonu
"Belgijskiego" nr 379.
Skierniewice.
Foto: ze zbiorów Krzysztofa Lipnika; lata 60. XX w.
|
Wnętrze wraku
wagonu "Belgijskiego" nr 366
Królowa Wola.
Foto: Wojciech Dębski; 15.03.2003 r.
|
Ostatni wagon "Belgijski" nr 366 skreślono z
inwentarza 13 listopada 1961 roku. Po zakończeniu eksploatacji większość
nadwozi trafiła do powstałego w 1960 roku Ośrodka
Wypoczynkowego MPK w Teofilowie koło Spały. Pełniły tam przez kilka lat
rolę domków letniskowych. Następnie część z nich sprzedano okolicznym
mieszkańcom.
Do czasów obecnych zachowało się nadwozie wagonu 371,
które w 2003 roku członkowie Klubu Miłośników Starych Tramwajów
sprowadzili z działki w Królowej Woli do zajezdni Helenówek. Obecnie wagon
stacjonuje w muzealnej zajezdni Brus i oczekuje na odbudowę.
|
|
 |
 |
|
Załadunek
doczepy "Belgijskiej" - 371.
Foto: Łukasz Stefańczyk; 24.06.2003 r.
|
Odkupiony przez
KMST wagon "Belgijski" - 371.
Łódź, zajezdnia Helenówek.
Foto: Wojciech Dębski; 7.09.2005 r. |
|
|
|
|
|
|
|
Stany inwentarzowe |
|
Rok |
Stan
na koniec roku |
Wpisano sztuk |
Numery taborowe pojazdów przyjętych na inwentarz |
Skreślono sztuk |
Numery taborowe pojazdów skreślonych z inwentarza |
|
1910 |
20 |
- |
251 - 270 |
- |
|
|
1911 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1912 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1913 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1914 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1915 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1916 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1917 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1918 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1919 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1920 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1921 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1922 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1923 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1924 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1925 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1926 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1927 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1928 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1929 |
20 |
- |
|
- |
|
|
Pod koniec
lat 20. wagony otrzymały nowe numery: 361 - 380 |
|
1930 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1931 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1932 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1933 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1934 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1935 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1936 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1937 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1938 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1939 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1940 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1941 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1942 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1943 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1944 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1945 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1946 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1947 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1948 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1949 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1950 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1951 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1952 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1953 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1954 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1955 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1956 |
20 |
- |
|
- |
|
|
1957 |
19 |
- |
|
1 |
361 |
|
1958 |
16 |
- |
|
3 |
364, 365,
377 |
|
1959 |
10 |
- |
|
6 |
368, 370,
372, 374, 375, 378 |
|
1960 |
3 |
- |
|
7 |
363, 367,
369, 373, 376, 379, 380 |
|
1961 |
- |
- |
|
3 |
362, 366,
371 |
|
|
|
|
|
TABOR TRAMWAJOWY
STRONA GŁÓWNA
|
|
